Νέες μελέτες δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να είναι σημαντικός παράγοντας στην εξέλιξη της πανδημίας. 


Η Βιταμίνη D Συνδέεται με Χαμηλό Ποσοστό Θανάτων από Κορωνοϊό 

Νέα μελέτη επιβεβαιώνει τη συσχέτιση μεταξύ χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D και αυξημένα ποσοστά θνησιμότητας και νόσου από COVID-19, σε 20 ευρωπαϊκές χώρες^(1-5).

Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς 

Ήδη γνωρίζουμε από προηγούμενες μελέτες, ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D και ευαισθησίας σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος⁽¹⁾. 

Η βιταμίνη D ρυθμίζει τη λειτουργία των λευκών αιμοσφαιρίων, εμποδίζοντας τα να απελευθερώσουν πάρα πολλές φλεγμονώδεις κυτοκίνες. Ο όρος κυτοκίνες, προέρχεται από τις λέξεις κύτταρο και κινώ και αναφέρεται σε μια κατηγορία από μόρια, τα οποία έχουν σαν βασικό ρόλο την ρύθμιση της επικοινω­νίας μεταξύ των κυττάρων. Οι κυτοκίνες ρυθμίζουν με αυτό τον τρόπο την ανοσολογική αντίδραση.

Η ιντερφερόνη είναι μια κυτοκίνη για παράδειγμα, που απελευθερώνεται όταν ένα κύτταρο προσβληθεί από κάποιον ιό. Η έκκριση της ενημερώνει τα γειτονικά κύτταρα ώστε να ενεργοποιήσουν την άμυνα τους απέναντι στον ιό - εισβολέα.    


Κυτοκίνες κινητοποιούν λευκά αιμοσφαίρια και άλλα κύτταρα. 

Ο κορωνοϊός είναι γνωστό ότι προκαλεί υπερ-έκκριση προφλεγμονωδών κυτοκινών^(1,5,6) που ενεργοποιούν αντίστοιχα το ανοσοποιητικό σύστημα. Η έντονη όμως ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού, προκαλεί μαζική φλεγμονή στους πνεύμονες που μπορεί, σε κάποιες περιπτώσεις, να οδηγήσει και σε θάνατο. Η βιταμίνη D ομαλοποιεί την ανοσολογική απάντηση, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα εμφάνισης αυτής της απειλητικής για τη ζωή επιπλοκής. 

 

Η βιταμίνη D ομαλοποιεί την ανοσολογική απάντηση, μειώνοντας την πιθανότητα εμφάνισης απειλητικών για τη ζωή επιπλοκών.
 

Η Ιταλία και η Ισπανία παρουσίασαν και οι δύο υψηλά ποσοστά θνησιμότητας COVID-19. Οι πληθυσμοί και στις δύο χώρες έχουν χαμηλότερα μέσα επίπεδα βιταμίνης D από τα περισσότερα κράτη της Βόρειας Ευρώπης. Αυτό έχει παλαιότερα περιγραφεί ως μεσογειακό παράδοξο και οφείλεται, εν μέρει, στο ότι οι άνθρωποι στη νότια Ευρώπη, ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι, αποφεύγουν τον έντονο ήλιο, ενώ η πιο μελαμψή χρώση του δέρματος, μειώνει επίσης τη φυσική σύνθεση της βιταμίνης D^(1-3,6).
 

Επίπεδα βιταμίνης D* και αριθμός θανάτων από COVID-19 ανά 1 εκατ. κατοίκους. Υψηλότερα επίπεδα της D3  συνδέονται με χαμηλότερη θνητότητα⁽¹⁾. Σημ.: 80 nmol/l αντιστοιχούν σε 32 ng/mL.(1ng/l=2.5nmol/l.)

Τα υψηλότερα μέσα επίπεδα βιταμίνης D στους πληθυσμούς της βόρειας Ευρώπης, οφείλονται στην κατανάλωση μουρουνέλαιου και συμπληρωμάτων βιταμίνης D και πιθανώς στη μη αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο. Τα σκανδιναβικά έθνη καταγράφουν το χαμηλότερο ποσοστό θνητότητας και νόσου, από COVID-19 στην Ευρώπη^(1,5).
 

Βιταμίνη D και Λοιμώξεις του Αναπνευστικού 

Η βιταμίνη D έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει από οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού. Οι ηλικιωμένοι είναι η ομάδα με την μεγαλύτερη ανεπάρκεια σε βιταμίνη D και έτσι επηρεάζονται σοβαρότερα από τη νόσο COVID-19⁽⁶⁾.

Είναι αξιοσημείωτο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων σε ιδρύματα, όπως τα νοσοκομεία και τα κέντρα φροντίδας, είχαν σοβαρή ανεπάρκεια σε βιταμίνη D⁽³⁾. Αυτό φαίνεται να εξηγεί και το μεγάλο ποσοστό θνησιμότητας που παρατηρήθηκε στα γηροκομεία στην Ευρώπη και στην Αμερική. Το 50% των θανάτων από COVID-19 στην Ευρώπη, συνέβησαν σε κέντρα φροντίδας ηλικιωμένων⁽⁶⁾. 
 

Ιδανικά Επίπεδα βιταμίνης D3

Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nutrients, προτείνει στα άτομα με αυξημένο κίνδυνο για COVID-19, τη χορήγηση 10.000iu βιταμίνης D3 ημερησίως για αρκετές εβδομάδες, ώστε να ανεβάσουν γρήγορα επίπεδα τους.

Στη συνέχεια, προτείνεται η λήψη 5.000iu ημερησίως. Στόχος είναι η επίτευξη επιπέδων βιταμίνης 25(ΟΗ)D3 πάνω από 40-60 ng/mL⁽³⁾. 

Η Βιταμίνη D Ενεργοποιεί τα Γονίδια

Με βάση την εμπειρία μας στη χορήγηση θεραπευτικών δόσεων βιταμίνης D3 σε χρόνια και αυτοάνοσα νοσήματα, εδώ και 13 χρόνια σε χιλιάδες περιστατικά, έχουμε δει ότι η συγκεκριμένη βιταμίνη μπορεί να βοηθήσει σημαντικά, τόσο σε οξείες λοιμώξεις, όσο και σε χρόνια νοσήματα^(6-8).

Για την επίτευξη του μέγιστου αποτελέσματος, είναι σημαντικό να λαμβάνεται η D3 μαζί με όλες τις απαραίτητες βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και θρεπτικά συστατικά που λειτουργούν συνδυαστικά. Δεν υπάρχει θρεπτικό στοιχείο που να λειτουργεί από μόνο του. Αυτό είναι το βασικό λάθος που κάνουν οι περισσότεροι όταν σκέφτονται σχετικά με βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά, τα βλέπουν όπως τα φαρμακευτικά σκευάσματα. 

Τα φαρμακευτικά σκευάσματα λειτουργούν, στην συντριπτική πλειοψηφία τους, μπλοκάροντας κάποιο ένζυμο ή μηχανισμό. Αν έχουμε φλεγμονή για παράδειγμα, η λήψη αντιφλεγμονωδών σκευασμάτων μπλοκάρει τη διαδικασία της φλεγμονής. 

Αντιθέτως, οι βιταμίνες και τα άλλα θρεπτικά συστατικά συμμετέχουν στις χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν στον οργανισμό. Η βιταμίνη D για παράδειγμα, μεταξύ άλλων δράσεων που έχει, ενεργοποιεί το DNA.

Στο DNA είναι αποθηκευμένη όλη η πληροφορία που αφορά τη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Ακριβώς όπως συμβαίνει με τον σκληρό δίσκο ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, όπου είναι αποθηκευμένα όλα τα προγράμματα που κάνουν τον υπολογιστή να λειτουργεί. Με τον ίδιο τρόπο η πληροφορία για την παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων, αντισωμάτων, ενδογενών αντιβιοτικών ουσιών και αντιφλεγμονωδών, είναι αποθηκευμένη στο DNA και η βιταμίνη D είναι απαραίτητη, ώστε αυτή η πληροφορία να ενεργοποιηθεί⁽⁹⁾.    

Η πληροφορία στο DNA είναι χωρισμένη σε γονίδια. Κάθε γονίδιο περιέχει την πληροφορία για μια συγκεκριμένη λειτουργία, όπως για παράδειγμα, την παραγωγή ενός συγκεκριμένου αντισώματος ή μιας αντιφλεγμονώδους ουσίας.

Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη, ώστε αυτές οι πληροφορίες που είναι αποθηκευμένες στο DNA, να είναι προσβάσιμες. Έχουν εντοπιστεί χιλιάδες γονίδια που εξαρτώνται από τη βιταμίνη D για να ενεργοποιηθούν. 

Η βιταμίνη D3 συνδέεται στον αντίστοιχο υποδοχέα και ενεργοποιεί ένα γονίδιο.

Η βιταμίνη D συνδέεται σε έναν υποδοχέα που υπάρχει πάνω στα γονίδια και τα ενεργοποιεί. Στη συνέχεια όμως, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία μετάφρασης της πληροφορίας που περιέχεται στο γονίδιο, είναι απαραίτητη η παρουσία:

- μαγνησίου

- ψευδαργύρου

- βιταμίνης K2

- βορίου

- βιταμινών του συμπλέγματος Β

- και αμινοξέων 

Κάθε συστατικό είναι απαραίτητο για την ολοκλήρωση της διαδικασίας^(10-13). 

Όπως είδαμε, η βιταμίνη D συμμετέχει σε πολυάριθμες βιολογικές διαδικασίες στο ανθρώπινο σώμα. Έτσι χρειάζεται να λαμβάνει κανείς βιταμίνη D αρκετό διάστημα (μερικές εβδομάδες), μέχρι να φανούν τα οφέλη της χορήγησης της.


Μπορεί Η Βιταμίνη D να Αλλάξει την Πορεία της Πανδημίας;     
     

Η βιταμίνη D για άλλη μια φορά αναδεικνύεται κεντρικός παράγοντας στην πρόληψη και θεραπεία μιας σοβαρής ασθένειας.

Η διατήρηση ιδανικών επιπέδων βιταμίνης D, μαζί με τη συγχορήγηση των αντίστοιχων συμπαραγόντων (βιταμίνες και άλλα θρεπτικά συστατικά), μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο τόσο στην υπάρχουσα πανδημία, αλλά και στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Με βάση τα νέα στοιχεία, η ισχυρή αυτή βιταμίνη δίνει νέες ελπίδες και δείχνει ότι μπορεί να αλλάξει τη συνολική πορεία της πανδημίας, ώστε να βοηθήσει να επιστρέψουμε πιο σύντομα στην κανονικότητα.   

Βιβλιογραφία

1. The role of vitamin D in the prevention of coronavirus disease 2019 infection and mortality. Petre Cristian Ilie, Simina Stefanescu & Lee Smith Aging Clinical and Experimental Research. 6 May 2020. https://link.springer.com/article/10.1007/s40520-020-01570-8
2. Preventing a covid-19 pandemic. Potential direct therapeutic role for Vitamin D. BMJ 2020; 368 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.m810. 09 April 2020. Morry Silberstein. https://www.bmj.com/content/368/bmj.m810/rr-51
3. Evidence that Vitamin D Supplementation Could Reduce Risk of Influenza and COVID-19 Infections and Deaths by William B. Grant et. al.  https://www.mdpi.com/2072-6643/12/4/988/htm
4. Vitamin D: A simpler alternative to tocilizumab for trial in COVID-19? M. Silberstein. Med Hypotheses. 2020 Apr 23. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7177149/
5. The Possible Role of Vitamin D in Suppressing Cytokine Storm and Associated Mortality in COVID-19 Patients Ali Daneshkhah et. al. https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.04.08.20058578v3
6. EurekAlert. AAAS. NEWS RELEASE 7-MAY-2020 Vitamin D linked to low virus death rate.- Study https://www.eurekalert.org/pub_releases/2020-05/aru-vdl050720.php
7. The importance of vitamin D status on lung function in asthmatic children.
   Maria M Papamichael, Katrina Lambert, Dimitris Tsoukalas, Michael Koutsilieris, Charis Katsardis, Bircan Erbas and Catherine Itsiopoulos.
   J Clin Nutr Diet, DOI: 10.4172/2472-1921-C1-005 presented at 3rd World Congress on Nutrition, Dietetics and Nutraceuticals in Prague, 2019 (p.38)
8. World aging population, chronic diseases and impact of modifiable-metabolic risk factors.
   Dr. Dimitris Tsoukalas, MD (Greece). European Institute of Nutritional Medicine, E.I.Nu.M. 20th International Congress of Rural Medicine 2018. Tokyo - Japan. 
9. A ChIP-seq defined genome-wide map of vitamin D receptor binding: Associations with disease and evolution. Sreeram V. Ramagopalan et.al. CSH, Genome Research. 2010. https://genome.cshlp.org/content/early/2010/08/20/gr.107920.110.full.pdf+html
10. B Vitamins and the Brain: Mechanisms, Dose and Efficacy—A Review David O. Kennedy. Nutrients. 2016 Feb.  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4772032/
11. Association of Folate and Vitamins Involved in the 1-Carbon Cycle with Polymorphisms in the Methylenetetrahydrofolate Reductase Gene (MTHFR) and Global DNA Methylation in Patients with Colorectal Cancer Ariana Ferrari et.al. Nutrients. 2019 Jun;  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6627304/
12. A role of zinc in the regulation of gene expression Robert J. Cousins Food Science and Human Nutrition Department, University of Florida. 1998 https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/S0029665198000469
13. The Synergistic Interplay between Vitamins D and K for Bone and Cardiovascular Health: A Narrative Review. Adriana J. van Ballegooijen,corresponding author 1 Stefan Pilz, Andreas Tomaschitz, Martin R. Grübler, and Nicolas Verheyen. Int J Endocrinol. 2017 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5613455/