Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς

Ιατρείο Χρονίων Νοσήματων και Μεταβολικών Διαταραχών
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Universita' degli Studi di Napoli, Federico II
Μετεκπαιδεύτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ
President of The European Institutes of Metabolomic & Nutritional Medicine

Γνωρίζουμε όλοι ότι η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών. Αυτό που δεν ξέραμε μέχρι πριν λίγα χρόνια είναι πόσο επηρεάζει άλλους τομείς της υγείας μας και πως.

Τα τελευταία χρόνια ο παγκόσμιος ιατρικός τύπος και τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων είναι γεμάτα από άρθρα που αναφέρονται στις ευεργετικές ιδιότητες της βιταμίνης D: στα αυτοάνοσα νοσήματα, στον αυτισμό, στη νόσο Alzheimer, στη σκλήρυνση κατά πλάκας, στην υπέρταση, στον καρκίνο, στο διαβήτη, στην εγκυμοσύνη, στην ανάπτυξη των παιδιών και σε πολλά άλλα.

Αν αναζητήσετε νέα και ειδήσεις για τη βιταμίνη D θα διαπιστώσετε ότι πρόκειται για ένα από τα πιο "καυτά" θέματα των τελευταίων ετών. Η πληθώρα των επιστημονικών ανακοινώσεων που δημοσιεύονται καθημερινά είναι εντυπωσιακή.

Αυτή τη στιγμή η μέτρηση της βιταμίνης D στο αίμα είναι η εξέταση που ζητείται με τη μεγαλύτερη συχνότητα από τους γιατρούς στις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τον Robert Heaney Καθ. Ιατρικής Univ. Creighton Nebraska USA, μέλος της επιτροπής για τον καθορισμό των ημερήσιων δόσεων βιταμινών και από τους πρωτοπόρους στην έρευνα σχετικά με τη βιταμίνη D, “Η ιατρική εισέρχεται στην μετά-Βιταμίνη D εποχή”.  

Πως μπορεί ένα και μόνο συστατικό να επηρεάζει σε τόσο μεγάλο βαθμό την υγεία μας;

Η βιταμίνη D είναι στην πραγματικότητα μια ορμόνη και έχει άμεση δράση στα γονίδια μας.

Μια κορυφαία μελέτη που πραγματοποιήθηκε με συνεργασία των δύο σημαντικότερων πανεπιστημίων στον κόσμο, του Harvard και του UCLA, συμπέρανε ότι η παρουσία της βιταμίνης D είναι απαραίτητη για να μπορέσουν τα κύτταρα μας να έχουν πρόσβαση στην «βιβλιοθήκη» του DNA.

Στη συγκεκριμένη μελέτη αποδείχθηκε για πρώτη φορά το 2006, ότι ενώ τα λευκά αιμοσφαίρια του ανθρώπου έχουν καταγεγραμμένη την πληροφορία στο DNA τους για την αντιμετώπιση του βακίλου της φυματίωσης, δεν μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν χωρίς την παρουσία της βιταμίνης D.

Στο DNA μας υπάρχουν όλες οι πληροφορίες που χρειάζονται τα κύτταρα μας για να επιβιώσουν, ανάλογα με το τι αντιμετωπίζουν κάθε φορά. Πρόκειται για γνώση που συσσωρεύτηκε στα εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης της ζωής.

Η βιταμίνη D φαίνεται ότι είναι το κλειδί για την ενεργοποίηση των γονιδίων μας.

Έχω έλλειψη βιταμίνης D?

Αυτό δεν μπορεί να το γνωρίζει κανείς αν δεν μετρήσει τα επίπεδα της βιταμίνης D: (OH) 25 D, στο αίμα του.

Σύμφωνα με το Συμβούλιο για τη Βιταμίνη D (Vitamin D Council) τα επίπεδα της (ΟΗ) 25 D στο αίμα δεν πρέπει να πέφτουν κάτω από τα 50 ng/ml κατά τη διάρκεια  του χρόνου.

Η καλύτερη πηγή για την αύξηση της βιταμίνης D είναι ο ήλιος. Δέκα με είκοσι λεπτά έκθεσης στον ήλιο, χωρίς αντηλιακό, αρκούν ώστε το σώμα μας να παράγει 10.000 με 20.000 IU.

Όταν το δέρμα μας λάβει ροζ χροιά, έχουμε όλα τα οφέλη από τον ήλιο χωρίς τις  βλάβες της υπερέκθεσης στην ακτινοβολία του. Χρειάζεται πάντα προσοχή να μην καούμε και να καλυφθούμε έγκαιρα αφού το σώμα μας παράξει την απαιτούμενη ποσότητα βιταμίνης D.

Αντηλιακά και βιταμίνη D

Οι πρόγονοι μας ζούσαν γυμνοί στον ήλιο για πολλά εκατομμύρια χρόνια. Πενήντα χιλιάδες χρόνια πριν, μερικοί από αυτούς μετανάστευσαν βόρεια ή νότια σε περιοχές με λιγότερο ήλιο. Στη συνέχεια αρχίσαμε να φοράμε ρούχα, να εργαζόμαστε σε εσωτερικούς χώρους και να ζούμε σε πόλεις όπου τα κτίρια κρύβουν τον ήλιο.

Αργότερα αρχίσαμε να μετακινούμαστε με αυτοκίνητα αντί να περπατάμε ή να καβαλάμε άλογα κι έτσι η χρήση του γυαλιού ελάττωσε περαιτέρω την UVB ακτινοβολία που προκαλεί την παραγωγή D από το δέρμα μας.

Μόλις λίγα χρόνια πριν αρχίσαμε να αποφεύγουμε συνειδητά τον ήλιο και να χρησιμοποιούμε αντηλιακά. Όλο αυτό το διάστημα η ανθρώπινη φυλή μείωνε σταθερά τα επίπεδα στους ιστούς της πιο ισχυρής ορμόνης που φτιάχνεται μέσα στο σώμα μας.

Οι μεγαλύτερες μειώσεις στην έκθεση στον ήλιο συνέβησαν μετά τη βιομηχανική επανάσταση, τη στιγμή ακριβώς που οι «αρρώστιες του πολιτισμού», όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο διαβήτης και ο καρκίνος άρχισαν να αυξάνονται ραγδαία. Είναι αρκετά τρομακτικό αν το σκεφτεί κανείς.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια αξιολόγησαν στοιχεία και έρευνες 40 ετών σχετικά με το αν η χρήση αντηλιακών μειώνει τον κίνδυνο για την ανάπτυξη μελανώματος. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η χρήση αντηλιακών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος γιατί εμποδίζει την UVB ακτινοβολία, που είναι υπεύθυνη για την παραγωγή βιταμίνης D στο δέρμα μας.

Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι τα εγκαύματα που προκαλούν καρκίνο του δέρματος και όχι η απλή έκθεση στον ήλιο. Ο δε καρκίνος του δέρματος που μπορεί να προκύψει από επαναλαμβανόμενα εγκαύματα δεν αφορά το μελάνωμα όπως λανθασμένα πιστεύεται αλλά το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, το οποίο όταν ενοπίζεται πρώιμα είναι σχεδόν πάντα θεραπεύσιμο. 

Πόση βιταμίνη D πρέπει να παίρνω;

Οι συνιστώμενες ημερήσιες δόσεις, από το Συμβούλιο Για τη Βιταμίνη D, στους υγιείς ενήλικες είναι από 4000 – 5.000 IU κατά την διάρκεια του έτους.

Η Καναδική Παιδιατρική Εταιρεία το 2007, 5πλασίασε τη συνιστώμενη ημερήσια δόση για τις εγκύους και θεωρεί ασφαλείς δόσεις από 4.000 – 10.000 IU ημερησίως για την προστασία του εμβρύου από μελλοντικά προβλήματα υγείας.

Η ιατρική σύμφωνα με κορυφαίους ερευνητές φαίνεται να εισέρχεται σε μια νέα εποχή.

Όσο περισσότερο κατανοούμε τους μηχανισμούς και τη φυσιολογία του ανθρωπίνου σώματος τόσο πιο εφικτή θα γίνεται μια ζωή με περισσότερη υγεία.

Στην Υγειά σας!

 

Πηγές:
Harvard Gazette
Vitamin D Council
Times Online
Canadian Pediatric Society
To Your Health 
Annals of Epidimiology